Hofuitspraak leidt tot fiscaal nadeel wegens uitblijven adreswijziging

Een onschuldig lijkend verzoek van de kopers van een woning waarvan de eigenaren in echtscheiding liggen, heeft door een doorlopend fiscaal partnerschap vervelende gevolgen voor de heffingskortingen van mevrouw in het jaar van de echtscheiding.

Verbreking ‘fiscale eenheid’ bij echtscheiding én adreswijziging

Door trouwen of geregistreerd partnerschap ontstaat automatisch fiscaal partnerschap, waarbij partners gezien worden als een soort ‘fiscale eenheid’. Binnen deze ‘fiscale eenheid’ worden bijvoorbeeld inkomens van beide partners samengeteld om aftrekdrempels te bepalen (giften of buitengewone lasten). Daarnaast mag met bepaalde inkomensbestanddelen zoals de hypotheekrenteaftrek tussen partners worden geschoven. Ook kunnen er gevolgen zijn voor het recht op heffingskortingen en toeslagen. Door een echtscheiding wordt deze ‘fiscale eenheid’ verbroken en daaraan kunnen ingrijpende fiscale en financiële gevolgen vastzitten.

Voorwaarden voor de verbreking van de ‘fiscale eenheid’ zijn de indiening van het verzoek tot echtscheiding én een adreswijziging waardoor de (ex-)partners niet meer op hetzelfde adres ingeschreven staan.

Case Hof Amsterdam

In een uitspraak van Gerechtshof Amsterdam van 23 oktober 2018 (ECLI:NL:GHAMS:2018:3817) speelt het uitblijven van de adreswijziging van meneer een belangrijke rol. Meneer heeft de woning feitelijk al in maart 2014 verlaten. In juni 2014 is het verzoek tot echtscheiding ingediend en is de woning verkocht. Augustus 2014 is de echtscheiding uitgesproken en ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Mevrouw is samen met de kinderen in november 2014 verhuisd en heeft haar verhuizing ook in laten schrijven bij de gemeente (de BRP, Basisregistratie Persoonsgegevens). Op verzoek van de kopers van de woning heeft meneer zich echter pas in maart 2015 uit laten schrijven op het adres. En dat had voor mevrouw vervelende fiscale gevolgen.

Door uitblijven adreswijzing geen recht op combinatiekorting en alleenstaande-ouderkorting

De wetgever heeft doelbewust gekozen voor de inschrijving in de BRP als onderdeel van de toets voor het al dan niet aanwezig zijn van fiscaal partnerschap. Een inschrijving in de BRP is eenvoudig te controleren voor de Belastingdienst, terwijl controle van een feitelijke verhuizing ondoenlijk is.

In de zaak die voorligt bij het Gerechtshof Amsterdam betekent de inschrijving van meneer in de BRP dat hij en mevrouw nog tot november 2014 fiscaal partner zijn. Voor mevrouw heeft dit tot gevolg dat zij geen recht heeft op de combinatiekorting en de alleenstaande-ouderkorting ondanks dat ze feitelijk wél voldoet aan de voorwaarden. Een eenvoudig verzoek met een grote impact.

Tenslotte: de rol van de fiscalist bij een echtscheiding

Echtscheidingen lijken vooral te draaien om emoties en financiën. Wat de scheidende partners en de betrokken professionals zich niet altijd realiseren, is dat de financiën onlosmakelijk verbonden zijn met het belastingrecht. Iets ogenschijnlijk eenvoudigs als een adreswijziging kan zo grote gevolgen hebben.

Wordt jouw cliënt geconfronteerd met een echtscheiding? Denk dan niet alleen aan een advocaat en/of een mediator, maar onderschat ook de fiscale impact niet. Neem vrijblijvend contact op voor een eerste fiscale beoordeling van de situatie.